Kythuatdanhbai – Cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar vào sáng sớm 1/2/2021 tuy gây quan ngại cho cộng đồng thế giới nhưng lại không quá bất ngờ vì quân đội Myanmar vốn có truyền thống nắm chính quyền tại nước này trong thế kỷ 20 và 21.
Quân đội Myanmar bắt giữ Tổng Thống và cố vấn cấp cao
Từ trước hôm 1/2, xe tăng đã xuất hiện trên đường phố Yangon và có những đồn đoán về khả năng quân đội sẽ tiến hành đảo chính. Quân đội Myanmar vốn không hài lòng về kết quả cuộc bầu cử vào tháng 11/2020 khi họ cho rằng cuộc bầu cử có gian lận và ủy ban bầu cử Myanmar vẫn chưa cho họ kiểm tra chéo danh sách cử tri. Bản thân phát ngôn viên quân đội Myanmar cũng tuyên bố rằng họ không loại trừ khả năng sẽ có đảo chính.
Sau nhiều tuần cáo buộc bất thường diện rộng xảy ra trong bầu cử nhưng chính quyền không đồng tình, quân đội Myanmar tiến hành bắt giữ bà Suu Kyi, Tổng thống Win Myint và các lãnh đạo cấp cao khác của NLD vào sáng 1/2, khi quốc hội chuẩn bị họp phiên đầu tiên.
Quân đội nước này ban bố tình trạng khẩn cấp kéo dài một năm và chỉ định một cựu tướng làm quyền tổng thống để giữ gìn “sự ổn định”. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phản đối quân đội bắt Cố vấn Nhà nước Suu Kyi, cho rằng đây là đòn giáng vào quá trình cải cách dân chủ.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng cảnh cáo Myanmar chớ cố gắng thay đổi kết quả bầu cử và sẽ hành động nếu quá trình chuyển đổi dân chủ bị cản trở. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bày tỏ quan ngại sâu sắc và kêu gọi quân đội Myanmar thả toàn bộ quan chức bị bắt.
Biden dọa cấm vận Myanmar
Biden lên án vụ quân đội Myanmar bắt Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi, Tổng thống Win Myint và một số lãnh đạo cấp cao trong đảng cầm quyền, cho rằng đây là “cuộc tấn công trực tiếp vào tiến trình chuyển đổi sang nền dân chủ và thượng tôn pháp luật của Myanmar”.
Trong buổi thông cáo báo chí hôm 01/02/2021 vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden chia sẻ: “Cộng đồng quốc tế cùng phối hợp gây sức ép, buộc quân đội Myanmar lập tức từ bỏ quyền lực họ chiếm được và trả tự do cho các quan chức, nhà hoạt động bị bắt. Mỹ gỡ bỏ trừng phạt trong 10 năm qua dựa vào tiến trình hướng tới dân chủ. Đảo ngược quá trình đó sẽ đòi hỏi chúng tôi xem xét lại quy định cấm vận và tiếp nối bằng hành động phù hợp.”
Tổng thống Mỹ cũng kêu gọi quân đội Myanmar tháo gỡ toàn bộ hạn chế về thông tin liên lạc, tránh hành động bạo lực nhắm vào dân thường. “Mỹ đang theo dõi những người đứng cạnh người dân Myanmar vào thời điểm khó khăn này. Chúng tôi sẽ phối hợp với các đồng minh khu vực và thế giới để khôi phục dân chủ, cũng như buộc những người cản trở tiến trình chuyển đổi ở nước này phải chịu trách nhiệm”, thông cáo có đoạn viết.
Quân đội Myanmar cách chức hàng loạt bộ trưởng
Sáng nay, đài truyền hình quân đội Myanmar vừa thông báo về quyết định cách chức 24 bộ trưởng và thứ trưởng, đồng thời công bố danh sách 11 người được bổ nhiệm vị trí lãnh đạo các bộ gồm Tài chính, Y tế, Thông tin, Ngoại giao, Quốc phòng, Nội vụ và Biên phòng.
Quân đội Myanmar cho biết họ buộc phải kích hoạt tình trạng khẩn cấp trong một năm, sau khi các vấn đề “gian lận bầu cử” không được giải quyết và cản trở con đường dẫn đất nước đến dân chủ. Quyền lực tại Myanmar sẽ được chuyển cho thống tướng Min Aung Hlaing, tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang.
Một số nguồn tin cho biết các chỉ huy quân đội và quan chức chính phủ Myanmar đàm phán ngày 31/1 song không đạt được kết quả, do chính phủ khước từ yêu cầu của quân đội về việc hoãn phiên họp đầu tiên của quốc hội tới khi giải quyết xong cáo buộc gian lận bầu cử. Đây được xem là nguyên nhân khiến quân đội đột kích bắt các quan chức chính phủ.
“Chúng tôi sẽ thực hiện nền dân chủ thật sự… với sự cân bằng và công bằng đầy đủ. Quyền lực sẽ được chuyển giao sau khi tổ chức một cuộc tổng tuyển cử tự do, công bằng và kết thúc giai đoạn áp dụng tình trạng khẩn cấp”, quân đội Myanmar cho biết trong thông cáo đăng trên Facebook.
