Theo Australia News, các nhà khoa học vừa cảnh báo về một chủng virus Nipah mới phát hiện – hung thủ gây nên căn bệnh sưng não gây chết người với tỉ lệ tử vong gấp 75 lần so với virus SARS-CoV-2. Theo dự đoán, điều này có thể dẫn tới một cơn đại dịch tiếp theo sắp bùng phát.
Các chuyên gia đã công bố nghiên cứu chứng minh rằng những căn bệnh mới rất có thể sẽ kích hoạt một đợt bùng phát dịch bệnh nữa trên toàn cầu. “Ứng cử viên” hàng đầu cho mối liên hệ này chính là virus Nipah. Sưng não nghiêm trọng, co giật và nôn mửa chỉ là một số triệu chứng được ghi nhận từ căn bệnh nguy hiểm do virus Nipah này gây ra.
Tỉ lệ tử vong của virus Nipah lên đến 75%
Virus Nipah là gì?
Virus Nipah gây ra căn bệnh sưng não khiến người nhiễm có thể hôn mê và tử vong chỉ trong vòng 2 ngày kể từ khi phát hiện.
Nguồn gốc
- Bệnh này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1999 tại Malaysia.Các đợt bùng phát ở Nam Á và Đông Nam Á cho thấy virus này cực kỳ nguy hiểm, gây chết người với tỷ lệ cực cao, từ 40 đến 75%. Các chuyên gia lo sợ rằng virus Nipah do dơi ăn quả gây ra sẽ là mối đe dọa nghiêm trọng, có thể kích hoạt một đợt bùng phát đại dịch cực lớn toàn cầu.
Mức độ nguy hiểm
- Theo Imperial College, tỷ lệ tử vong của Covid-19 là khoảng 1% – so với con số 40 đến 75%, thì virus Nipah sẽ gây chết người gấp nhiều lần so với Covid-19. Và trong khi COVID-19 đã tàn phá thế giới, giết chết gần 2,5 triệu người, thì đại dịch tiếp theo của nó đã được cảnh báo có thể còn tồi tệ hơn nhiều. Đây cũng được xem là 1 trong 16 tác nhân gây bệnh được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ưu tiên nghiên cứu và phát triển do có khả năng làm bùng phát đại dịch.
- Nipah cũng có tỷ lệ đột biến cao đặc biệt. Các chuyên gia lo ngại rằng nó là một chủng vi khuẩn thích nghi tốt hơn với các bệnh lây nhiễm ở người và có thể lây lan nhanh chóng qua các quốc gia kết nối tốt của Đông Nam Á.
Thời gian ủ bệnh, triệu chứng
- Virus Nipah còn gây lo ngại ở chỗ thời gian ủ bệnh dài. Trung bình, thời gian ủ bệnh là 4-14 ngày. Tuy nhiên, đã có những trường hợp báo cáo thời gian ủ bệnh lên tới 45 ngày. Điều đó đồng nghĩa người mang trùng có thể lây nhiễm virus
- Các triệu chứng bao gồm đau đầu dữ dội, sốt, sưng não nghiêm trọng, co giật và nôn mửa, và mất phương hướng. Tiến sĩ Melanie Saville, giám đốc nghiên cứu và phát triển vắc-xin tại CEPI, đã cảnh báo thế giới cần phải chuẩn bị cho “một đại dịch lớn” tiếp theo.
WHO cũng cho biết, các quốc gia Campuchia, Ghana, Philippines, Indonesia, Madagascar và Thái Lan có nguy cơ lây nhiễm do phát hiện ổ chứa tự nhiên của virus, chủ yếu là loài dơi Pteropus.
Phù não do virus Nipah không phải là hiểm họa đại dịch duy nhất
Mặc dù virus Nipah có khả năng đe dọa nhiều hơn đại dịch Covid-19, nhưng nó không phải là virus duy nhất – có 260 virus trong số đó, tất cả đều có khả năng gây dịch bệnh.
Tiến sĩ Rebecca Dutch, Chủ nhiệm khoa Hóa sinh phân tử và tế bào, Đại học Kentucky cho biết thêm rằng, mặc dù không có sự bùng phát toàn cầu hiện tại của căn bệnh này nhưng nó vẫn xảy ra theo chu kỳ. “Nipah là một trong những loại virus hoàn toàn có thể là nguyên nhân gây ra đại dịch mới. Một số điều về Nipah rất đáng quan tâm”, Tiến sĩ Dutch nói với The Sun.
Tiến sĩ Melanie Saville, Giám đốc nghiên cứu và phát triển vaccine thuộc Liên minh Đổi mới Chuẩn bị sẵn sàng dịch bệnh (CEPI) cảnh báo, thế giới hãy chuẩn bị cho “đại dịch lớn” tiếp theo. “Với những thay đổi về môi trường như biến đổi khí hậu, môi trường sống bị phá hủy và sự xâm lấn của con người vào các khu vực trước đây bị cô lập, sự tương tác giữa con người với nhau đã tạo ra một không gian màu mỡ cho virus xâm nhập giữa các loài”, bà Saville nói.
Tiến sĩ Saville cho biết thêm, CEPI đang xem xét việc sản xuất một thư viện vaccine nguyên mẫu có thể nhắm mục tiêu tất cả các virus corona cùng một lúc. Theo bà, dựa trên những gì các nhà khoa học đã học được từ Covid-19, họ sẽ thử và loại bỏ nguy cơ xảy ra đại dịch trong tương lai.
Tại sao dơi mang nhiều loại virus gây bệnh
Đại dịch Covid-19 khiến chúng ta nhận thức sâu sắc rằng, dơi có một khả năng kỳ lạ khi mang theo các loại virus chết người nhưng bằng cách nào đó vẫn sống sót. Hầu hết các loại virus nguy hiểm, có thể gây chết người như Nipah, Hendra, Ebola, Marburg, SARS đều được tìm thấy ở loài dơi. Tại sao lại như vậy?
Nhà nghiên cứu tiến hóa và bảo tồn sinh vật học Liliana Davalos, Đại học Stony Brook, Mỹ cho biết: “Nhờ một loạt các phân tích thống kê phức tạp, chúng tôi đã bắt đầu khám phá những siêu năng lực của loài dơi, bao gồm cả khả năng chịu đựng và vượt qua virus di truyền RNA”.
Bằng cách so sánh bộ gen của sáu loài dơi với bộ gen của động vật có vú khác, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng cho thấy hệ thống miễn dịch của dơi hoạt động theo cách độc nhất vô nhị. Việc tìm hiểu rõ cách chúng chống lại virus có thể giúp chúng ta làm điều tương tự.
Các nhà nghiên cứu viết trong bài báo của họ vừa công bố trên tạp chí Nature: “Bộ gen dơi chất lượng của chúng tôi cung cấp các nguồn lực cần thiết để khám phá và xác thực cơ sở của sự thích nghi trong gen của dơi và mở ra các con đường nghiên cứu mới liên quan trực tiếp đến sức khỏe và bệnh tật của con người”.
Có lẽ một ngày nào đó dơi sẽ chia sẻ “siêu năng lực” chống virus của chúng với chúng ta, cũng như cách chúng đã truyền mầm bệnh cho con người vậy.
